Aardbeving
Vanouds is er in de r.-k. liturgie een soort angst verwerkt voor aardbevingen en andere bedreigingen vanuit de natuur zoals watersnood, droogte en hongersnood, epidemiën zoals lepra en pest, overtollige regen enz. Er werden speciale gebeden -waarschijnlijk door kloosterlingen gemaakt- opgenomen in de liturgische boeken. Het begrip terraemotus werd ons op het seminarie al vertrouwd gemaakt: we moesten ervoor bidden dat we er niet door zouden worden getroffen. Feitelijk had ik toen geen idee wat zoiets eigenlijk was. Nu we zijn opgeschrikt door wat er in Turkije en Syrie gaande is, is dat wel anders, al zijn we gelukkig zelf niet in die ellende bedolven. Vroeger werden er ook gebeden opgesteld voor bij allerlei andere calamiteiten: tegen oorlog, huisbrand, dijkdoorbraak, vermissing e.d. Er was dus wel al bewustzijn van de invloed van het klimaat, naast die van het menselijk handelen.
Maar men ging er anders mee om, minder wetenschappelijk, minder politiek, minder via financiële acties en vast wel met minder publiciteit. Maar misschien met meer onderlinge solidariteit?
Lentezon
Er waren in de afgelopen week al wat zonnige dagen. Daardoor werd er bij ons flink in de tuin gewerkt. Als je goed oplette, waren er heel wat knoppen aan het ontluiken in de struiken en volop lentebloemetjes te zien tussen jonge bladeren. Elk jaar vind ik de lente mooier dan de winter, niet alleen door de kleur en de temperatuur maar vooral door de wonderlijke belofte van de nieuwe knoppen in de struiken, de bloemwilligheid van de sneeuwklokjes en de narcissen en de haast hoorbare beginnende doorstroming in de bomen. Zeg maar gerust: je knapt ervan op en voelt jezelf ook weer wat meer doorstroomd.
Goethe
In onze Dante-literatuurgroep zijn we, zoals ik u al schreef, intussen overgeschakeld naar Goethe: Faust. Met de gedichten van de grootste Duitse taalkunstenaar en intellectueel was ik wel een beetje vertrouwd (Über alle Gipfeln…, Mignon, Gretchen, Tischlied enz.) maar Faust werd ons op het seminarie niet aangeraden omdat er allerlei uitspattingen in voorkwamen van mythische figuren zoals Mefisto, die aan de duivel was verwant. Onze leesgroep heeft twee redenen om het topwerk van Goethe wel te lezen -afgezien van de bijzondere en originele vertaling van Ard Postuma- namelijk: de geniale beheersing van de schrijver van de veelsoortige literaire poëzie-vormen en het boeiende (en voor ons actuele!) achtergrondthema: de overgang en de spanning tussen Verlichting en Romantiek, dus tussen wetenschap en vakbekwaamheid tegenover vrije werkelijkheidsbeleving en vrijetijdsbesteding op oudere leeftijd. Zou het waar zijn dat ouder worden en gepensioneerd zijn ons meer gevoelig maken voor avontuurlijke vrijetijdsbesteding en verkenning van de fantasiewereld die de wetenschap en de beroepsbekwaamheid te boven gaat? Tillen kunst, religie, verbeelding en fantasie, reizen, nieuwe vriendschappen, natuurbeleving en dergelijke ons boven ons vroegere wereldje uit? Zolang we tenminste voldoende gezond zijn om ‘een grotere wereld’ te verkennen?
Carnaval
Vastenavond-Carnaval is voor mij nooit zo’n uitdaging geweest. Ik ben niet zo’n liefhebber van polonaise en wijn is mij liever dan bier. Toch verbaas ik me er wel over dat ik niet meer door de achtergrond ervan tot bekering ben gekomen: afwisseling tussen feest en bezinning spreekt me aan en verkleedpartijen met maskerades hangen ergens samen met de toneelcultuur waar ik een groot liefhebber en aanhanger van ben geweest. In mijn actieve leven had ik zelfs een functie en een bevoegdheid op dat gebied in liturgie en dramatische expressie. Bovendien vind ik de relativering van de burgerlijke conventies die men tijdens de carnavalsdagen aandurft van grote maatschappelijke waarde. Dat het zuidelijke, oorspronkelijk roomse, carnavalsfeest ook hier in onze omgeving in een aantal plaatsen een traditie is geworden, vind ik een goede zaak, al is het door elkaar schudden van de maatschappelijke standsverhoudingen in het zuiden misschien meer nuttig dan in West Friesland waar men door het ‘doe maar gewoon’ het ‘gek doen’ niet zo nodig heeft.
Hoevinudie?
Nog weer eens eentje van Erasmus (1467-1536):
Een oude leeuw is meer waard dan een jong veulen.
