Vierluik Decima
Toen een van onze bewoners enkele jaren geleden vertrok, liet hij ons een wonderlijk schilderij na. Het bestond uit vier houten beschilderde verticale panelen in voornamelijk groen, zilver en zwart. Ik had niet meteen door wat het voorstelde -een soort handelshaven- en heb het weggezet in een rommelkast. Vorige week ruimde ik die op en zag toen pas wat het vermoedelijk voorstelde: de handelshaven van Decima, het kunstmatige eilandje bij Nagasaki in Japan. Daar was van 1641 tot 1859 een kleine Hollandse kolonie gevestigd. Ik vind het toch wel een mooi en in elk geval interessant stuk schilderwerk en heb het nu opgehangen aan de wand van ons ontmoetingszaaltje. Misschien moet ik er eens mee naar Kunst en Kitsch. Als u het eens wilt bekijken of er meer over zou kunnen vertellen: welkom! We zijn er elke maandagmorgen -met koffie!- tussen 10 en 12 uur.
De Bijbel
Ik hoop dat u mooie en goede paasdagen hebt gehad! Zelf mocht ik op Witte Donderdag voorgaan in Hoogkarspel. Op Goede Vrijdag heb ik geluisterd en gekeken naar de Mattheüspassion op de TV en op Paaszaterdag was ik bij de paaswake in Middenmeer. Verder in de tuin gezeten (prachtweer!), kranten gelezen en familiebezoek. Maar tussen de bedrijven door aardig wat bijbel gelezen. Waarom ik dat doe en hoe, wil ik u in het volgende stukje vertellen. Daarmee vul ik dan mooi mijn nieuwsrubriek van deze keer op, al sluit ik natuurlijk zoals elke keer af met Hoevinudie?
De Bijbel?
Een enkele keer vraagt iemand me waarom ik de bijbel in mijn leven blijf lezen en zelfs in de grondtalen bestudeer.
Het heeft te maken met mijn zoeken naar de achtergrond van mijn (ons) leven. Elke dag ervaar ik dat ik leef. Wat is daar de bedoeling van? Ik noem die constatering en die vraag samengevat: ‘mijn religieuze ervaring’, die dus een terugkomende constatering en een aanhoudende vraag inhoudt. Het constateren gebeurt haast altijd als ik opsta (binnen) en als ik ‘de natuur’ ervaar (buiten) en het vragen houdt aan als ik die beide verwerk. Ik denk eigenlijk dat iedere mens van jongs af aan groeit in die ‘religieuze verdieping’ naarmate hij/zij de natuurlijke behoefte daaraan toelaat. Gestimuleerd door wat hij/zij ziet, meemaakt, hoort en voelt, denkt, te weten komt en…..leest. ‘Zoekt en gij zult vinden’ staat er geschreven (Matth. 7,7; Luc. 11,9). Er zijn theologen die vinden dat zoeken niets uithaalt en dat de bijbel alleen waardering heeft voor vinden. Ik hoor daar niet bij.
De geschreven bijbel kan een extra bewustwordingsmiddel zijn. Niet alle mensen kunnen lezen of willen luisteren naar een geschreven of besproken woord. De steun van de bijbel bij hún proces wordt soms tot op zekere hoogte ook ervaren bij het horen of zien van een bijbelverhaal door voordracht of uitbeelding via liturgie of ritueel, beeldende kunst, muziek, toneel en dergelijke. En ook bij het verwerken van andere literatuur.
Wat is dan het bijzondere van de bijbel?
1. Het nadrukkelijk aanroeren van ‘het religieuze’ in al of niet fictieve verhalen. De schrijvers verwijzen (soms anoniem) naar het goddelijke maar de bijbel is geen theologieboek. Wel wordt in de bijbel nadrukkelijk verwezen naar de inbreng van God zelf, voorgesteld als een stem of een (geheime) naam en bij de ene schrijver meer dan bij de andere.
2. De op het eerste gezicht eenvoudige verstaanbaarheid van de gebruikte taal (Hebreeuws, Aramees en koinè-Grieks) die toch een literaire diepgang draagt en over het wonderlijke geheim van het leven gaat. Dit wordt meestal eenvoudigweg met (in vertaling) de term ‘God’ of ‘de Heer’ aangeduid (of uit eerbied verzwegen!) en sterk gepersonifieerd.
3. Hoe eenvoudig ook de taal, de literaire en symbolische diepte van de meeste ‘boeken’ (= onderdelen) van de bijbel is uitzonderlijk, al bevat het eerste testament ook historisch-oppervlakkige stukken en verraden de teksten van het tweede testament soms een zekere vooringenomenheid (‘doelgroepgericht’) van de betreffende schrijvers. Wel heeft er kennelijk zo goed als steeds een sterke redactie plaatsgevonden, misschien soms door de schrijver zelf, voor de tekst werd opgenomen. Vandaar de variatie in de handschriften.
4. Geen ander boek doet zo nadrukkelijk en herkenbaar verslag van de ‘godservaring’ van een volk door de eeuwen heen, waarbij de geestelijke ontwikkeling tot een hoogtepunt komt in en na de ballingschap en bij het verwerken van de (te verwachten) verwoesting van de tweede tempel van Jerusalem. De bijbel is geen theorieboek Spiritualiteit, geen leerboek Theologie, geen adviesboek Moraal, geen bronnenboek Geschiedeniswetenschap, maar een gids naar de achtergrond van ons leven.
5. Met alle waardering voor de vaak toegewijde en uiterst nauwkeurige inzet van de vertalers: de grondtekst -zeker die van het zgn. Oude Testament- heeft altijd meer in zich dan vertalers kunnen weergeven.
Gelukkig beseffen ze dat meestal zelf maar al te goed.
Hoevinudie?
Soms erger ik me aan de steeds terugkerende reclameleukigheid op de TV. Maar soms zit er een juweeltje tussen. Bij voorbeeld die van die opa die door zijn keinzoontje wordt uitgedaagd bij het wandelen.
Opa: Ik kan niet zo hard!
Kleinzoontje: Maar ik wel!
