Prinsjesdag
In ons Westerzaaltje hebben we samen Prinsjesdag bekeken. Dat is toch veel gezelliger dan bij zoiets in je eentje naar de hoedjes kijken. En naar de koning natuurlijk. Wat een verschil: de zure regen van de crisis en de gemoedelijke sfeer van zo’n gezellig samenzijn met koffie en gebak. Ik denk dat de nieuwe paus -wat een kanjer!- daar ook zo over denkt.
Voetbal
Ik had er vroeger weinig mee: mijn sportcarrière beperkte zich tot een beetje volleyen, terwijl mijn broers uitblonken bij Strandvogels. Maar de laatste tijd weet ik van Messi en Christiano Ronaldo. En van Gareth Bale omdat diens naam klinkt als de mijne. Het is nu zelfs zover gekomen dat ik binnenkort (11 oktober) met een huisgenoot de wedstrijd Nederland-Hongarije ga bijwonen in de Arena. Een hooligan in wording?
Fotoboek uit onze familiegeschiedenis
Een van mijn moeders voorouders heette Jacob Blom. Hij was hereboer en burgemeester van Westwoud. Bij zijn zilveren ambtsjubileum kreeg hij van de gemeenteraad een deftig fotoboek (in rood fluweel en zilveren beslag). Het was in de begintijd van de fotografie: je ziet het aan de bruin-groene kleur van de portretfoto’s. Gezelle noemt ze ‘lichtdrukmalen’. Het zijn een soort statieportretten van de familieleden en de relaties van de burgemeester. Doctor/dokter Nuijens zit er prominent bij. Door overerving is het boek in de vorige eeuw in het bezit van mijn moeder, achterkleindochter van de edelachtbare, terechtgekomen. Voor ze stierf, sprak ze de hoop uit dat het boek ‘in de familie’ zou blijven. Dat is nu meer dan tien jaar geleden en wij voelden ons een beetje opgezadeld met iets waar we eigenlijk niets mee deden. Toevallig kreeg ik onlangs contact met de Historische Vereniging Westwoud die zich zeer geïnteresseerd toonde. Ze wilde in samenwerking met het Westfries Archief het boek graag gaan beheren en aan onderzoekers beschikbaar stellen. Het blijft officieel eigendom van onze familie. Kortom: het boek is nu een pronkstuk in het Archief en moeder Weel zal zich heus niet in haar graf omdraaien. Integendeel!
Ghesthuys is niet Gasthuis
Een gepensioneerde dominee-pastor van het Westfries Gasthuis had een etymologische vraag: Is het woord Gasthuis taalkundig verwant aan de vroegere naam van het Hoornse ziekenhuis dat indertijd “t Ghesthuys’ of ’t Gheesthuys’ heette en dat als ‘St. Jansgasthuis’ eerst tegenover de Grote Kerk aan het Kerkplein lag en later aan de Koepoortsweg en de Van Dedemstraat? Met andere woorden: Is ‘gast’ verwant aan ‘Geest’? Hij zag natuurlijk alle gastvrijheid al met de Heilige Geest te maken hebben! Ik moest hem -na onderzoek- teleurstellen. Het woord ‘gast’ zit etymologisch wel ergens in het woord ‘hospitaal’ (hostis is Latijn voor ‘bezoekende vreemde’ d.w.z. vijand of vreemdeling, in het Frans terugkomend in ‘hostile’, ‘hôte’, ‘hospice’ e. d. en -door klankverschuiving- in ons woord ‘gast’). Dus ‘gasthuis’ is etymologisch verwant aan ‘hospitaal’. Maar niet aan ‘Ge(e)sthuys’! Dat woord heeft een heel andere oorsprong. Toen de middeleeuwse kruisvaartridders terugkeerden uit het Heilige Land, gingen zij voor een groot deel aan pelgrimsopvang en ziekenzorg doen. Vaak onder de patroonsbescherming van St. Jan de Doper, waardoor ze zich o.a. Johannieters noemden ter herinnering aan het gelijknamige opvangcentrum in Jeruzalem. Een speciale groep van hen, die zich voor zieken, vreemdelingen en zwervenden inzette, was de H. Geest-orde. Hun huizen -b.v. in Hoorn- werden dus H. Geest-huysen genoemd of Ghesthuysen, later verbasterd tot en ‘verward’ met gasthuizen. Als woord heeft het westgermaanse woord ‘geest’ (Engels: ‘ghost’) niets met het oorspronkelijk Latijnse woord ‘gast’ te maken. Of de dominee het gastvrije WFG als het werk van de H. Geest wil zien, moet hij zelf maar uitmaken, maar geest en gast hebben taalkundig ieder hun eigen achtergrond.
Hoevinudie?
In Dromenland komen de prinsessen Juliana en Amalia elkaar tegen. Vraagt de overoma aan het achterkleinkind: Wat wil je later worden? Zegt Amalia: koningin! Vraagt het achterkleinkind aan de overoma: Wat wilt u later worden? Zegt Juliana: een gewone mevrouw!
