Rembrandt
In het Amsterdamse Rembrandthuis wordt van 2 maart jongstleden tot 26 mei aanstaande een bijzondere tentoonstelling gehouden over hoe Rembrandt als schilder beïnvloed werd door de hem omringende toneelcultuur van zijn stad. In 1956 heeft prof. Dr. W. G. Hellinga in zijn boekje ‘Rembrandt fecit 1642’ al beschreven hoe er overeenkomsten zijn tussen ‘De Nachtwacht’ (1642) en de Openingsscène van Vondels Gijsbrecht van Amstel uit 1637, op 3 januari 1638 de eerste keer op toneel gebracht in de nieuwe schouwburg aan de Keizersgracht. Het zou kunnen zijn dat Rembrandt een van de eerste opvoeringen van de Gijsbrecht heeft bijgewoond. Vondel heeft in zijn toneelstuk veel van de vroegere speeltraditie verwerkt. Al in de middeleeuwen kende men -spelers en publiek- de emblematische gewoontes die later in de voordrachtskunst als algemeen gebruikelijk golden. Een emblema is oorspronkelijk een symbolische afbeelding met spreuk en tekst waar de nodige wijsheid en moraal in wordt verwerkt. Men zegt dat Rembrandt zelf voor een spiegel bekeek hoe houding, gezichtsuitdrukking, gebaren, kostuums, belichting, attributen, compositie en spanningsmomenten er volgens die traditie uit moesten zien. Kenners herkenden de bedoeling meteen. De toneelspeelkunst bepaalde hoe je moest schilderen.
Navalny
Wereldwijd werd er meebeleefd met het ombrengen en begraven worden van de Russische opponent Alexei Navalny, 47 jaar oud/jong. Onder degenen die ik erover sprak waren er die de hoop koesterden dat zijn inzet het begin zou worden van een langzamerhand of plotseling verdwijnen van Poetin. Anderen zeggen: valse hoop, ze hebben zo weer een opvolger met dezelfde mentaliteit. Ikzelf steun het vertrouwen van velen die zeggen: er komt een eind aan iedere oorlog, aan ieder bewind. Er was in elk geval te merken dat er in de Sovjetwereld een begin van een kentering waarneembaar is. Wie weet komt er binnen niet al te lange tijd nieuw nieuws.
Kabinet
Wen er maar aan, hoorde ik iemand zeggen: een kabinetsformatie is geen kwestie van weken of maanden maar van minstens een jaar. Dat vraagt dus uithoudingsvermogen van de demissionairen! De grote problemen zitten in de wachtkamer van de spoedeisende hulp, maar zijn nog niet aan de beurt. O Nederland, let op uw zaak!
Kranten
We lezen hier drie kranten (dagbladen): een rechtse, een regionale en een verdiepende. Ik erger me overigens aan de oppervlakkigheid en de popularisering van alle drie. En aan de overmacht van de adverteerders. Maar misschien maak ik teveel verschil tussen een reclameblad en een krant en ben ik daarmee iemand van de oude generatie. Binnenkort zesentachtig, dat wil zeggen: uit een andere tijd, een andere wereld. Gelukkig ga ik nog steeds zelf -eigenmachtig- over mijn boekenkast.
Hoevinudie?
In onze Danteclub gaan we voor de tweede keer Homerus’ Ilias lezen. De eerste keer waren we zeer te spreken over de ‘nieuwe’ vijf accenten per regel tellende -dus niet in jambische hexameters geduwde- vertaling van Patrick Lateur (2009) en daar willen we onze nieuwe medeleden in laten delen. Lateurs vondst is dat hij vertaalt in een metrum dat eigen is aan de, al vanaf de middeleeuwen bestaande, Nederlandse verteltrant: vijf jambische heffingen met daartussen en onbepaald aantal onbeklemtoonde lettergrepen.
Hier is het begin:
De wrok, godin, van Peleus’ zoon Achilles
moet u bezingen. Hij was dodelijk,
bracht voor Achaiërs rampspoed zonder einde
en stuurde naar de Hades vele schimmen
van forse helden; lijken werden voer
voor honden en voor vogels allerhande.
